बरोबरीचा हक्क मिळवणार

इव्हलिना कॅब्रेरा (फुटबॉल कोच आणि मॅनेजर)

आजपासून जवळपास 34 वर्षांपूर्वी अर्जेंटीनाच्या सन फेर्नांडो शहरात एका सामान्य कुटुंबात इव्हलिना कॅब्रेराचा जन्म झाला. इव्हलिनाचे बालपण फारच खडतर गेले, कारण तिच्या आई-वडिलांमध्येच कसला ताळमेळ आणि सुसंवाद नव्हता. मुलाला जी माया,प्रेम आणि आपलेपणा मिळायला हवा, तो इव्हलिनाला मिळाला नाही. आईवडिलांचे दिवसेंदिवस बिघडत चाललेले नाते आणि कौटुंबिक कलह या कलुषित वातावरणात ती मोठी होत होती.

शेवटी ते वळणही आलंच आणि इव्हलिनाच्या आईवडिलांनी वेगळं होण्याचा निर्णय घेतला. त्यावेळी ती फक्त 13 वर्षांची होती. सगळ्यात क्लेशदायक गोष्ट म्हणजे दोघांपैकी कुणीही मुलीचा सांभाळ करण्याची जबाबदारी घेतली नाही. खरे तर ही निष्ठुरतेची परिसीमा होती. इव्हलीनाने तर आयुष्य काय असतं, हेही ठिकपणे जाणलं नव्हतं आणि तितकं तिचं वयही नव्हतं. अशा काळात तिच्यासमोर मोठं संकट उभं राहिलं. तिने घर सोडलं. प्रश्न होता-जायचं कुठं? जन्म देणाऱ्या आई-वडिलांनीच साथ सोडली होती, तिथं मग दुसरं कोण विचारणार? साहजिकच अशा लावारिस लोकांचा आश्रयदाता म्हणजे फुटपाथ. तिने या फुटपाथचा आश्रय घेतला.

इव्हलिनाला एका विखुरलेल्या कुटुंबाचे परिणाम भोगणे भाग होते. पुढची चार वर्षे तिने अक्षरशः रस्त्यावरच काढली. या चार वर्षानं तिला बरंच काही शिकवलं. पोटात भूक असताना कसं जगायचं आणि ती कशी शेअर करायची, हे ती रस्त्यावरच शिकली. वेदनेचं नातं रक्त संबंधापेक्षा अधिक कणखर का असतं? अशा परिस्थितीत एकमेकांची काळजी कशी राखली जाते, ही सगळी शिकवण तिच्यासाठी खूप महत्त्वाची होती. कारण ज्यांनी जन्माला घातलं होतं, त्यांनी 13 वर्षांपासून तिला ओझंच मानलं होतं आणि संधी मिळताच स्वतःपासून दूर लोटून दिलं.

आई-वडिलांनी कधी मागं वळूनही पाहिलं नाही की, इव्हलिना काय करते, कसल्या परिस्थितीत आहे. जगण्यासाठी काही तरी कामधाम करायला हवं होतं, पण एका किशोरवयीन मुलीला  कोण काम देणार? बालमजूर विरोधी कायदा यासाठी परवानगी देत नव्हता. इव्हलिना रस्त्यावर पार्क करण्यात आलेल्या गाड्यांची निगरानी करू लागली. गाड्या पुसू लागली. या मोबदल्यात तिला जी 'टीप' मिळायची, त्यातूनच ती तिचा गुजारा करायची. त्या दिवसांत एका मुलाने तिला खूप मदत केली. तिची काळजी घेतली. तिला एक चांगला आधार मिळाला. पुढे दोघांत चांगली मैत्री झाली. त्याचे प्रेमात रूपांतर झाले. इव्हलिना खूप आनंदी होती आणि ते स्वाभाविकही होते. ती आता एका नव्या आयुष्याची स्वप्ने पाहत होती. पण तिच्यासाठी संकटं तयारच होती.

एक दिवस बॉयफ्रेंडशी कसल्याशा कारणाने वाद झाला आणि त्याने इव्हलिनाला खूप वाईटपणे मारहाण केली. आई-वडिलांनी सोडल्यानंतर जितका त्रास झाला नाही, त्याहून अधिक धक्का तिला बॉयफ्रेंडच्या अशा वागण्याने बसला. 13 वर्षांच्या वयात तर तिने भविष्याबाबत कसली स्वप्नंही पाहिली नव्हती,पण या खेपेला तिच्या मनात स्वप्नांचे इमले बांधले जात होते. पण या सगळ्या स्वप्नांचा चक्काचूर झाला. इव्हलिना वाईट प्रकारे मोडून पडली. तिला वाटू लागलं की, ती एक अवांछित मुलगी आहे आणि जिच्यावर कुणीच प्रेम करत नाही.निराशात तिने स्वतःला संपवण्याचा प्रयत्न केला,पण ती त्यातून बचावली.

आयुष्य पुन्हा एकदा प्रश्न बनून उभे राहिले. आता काय? याच काळात एक दिवस तिने कुठे तरी टीव्हीवर पाहिलं की, व्हीलचेअरवर बसलेली मुलगी श्वास घेण्याच्या  मशीनबाबत विचारणा करत होती. ते दृश्य पाहून इव्हलिनाला काय झालं कुणास ठाऊक- ती हमसून हमसून रडली. स्वतःला प्रश्न केला-अखेर मी काय करायला निघाली होती? माझ्याजवळ तर सर्व काही आहे, पण त्या मुलीकडे कधीच काही असणार नाही. मग मी का आयुष्यापासून पळून जाते आहे. इव्हलिनाने त्याचवेळी निश्चय केला की, ती तिचं आयुष्य बदलणार.

तिने आपलं लक्ष्य निश्चित केलं आणि सर्वात पहिलं मोठं काम केलं, ते म्हणजे नालायक बॉयफ्रेंडला आपल्या आयुष्यातून काढून टाकलं. त्यावेळी इव्हलिना वयाच्या 17 च्या उंबरठ्यावर होती. खूप काही विचार केल्यावर ती तिच्या वडिलांच्या घरी परतली. मुलीला वाऱ्यावर सोडलेल्या बापाने क्षमा मागून तिचे स्वागत केले. 21 व्या वर्षी ती एका सोफा बनवण्याच्या कारखान्यात मॅनेजर पदावर पोहचली. तिथेच तिच्या मनात फुटबॉलविषयी आकर्षण निर्माण झाले. ती नोकरी सोडून शाळेत पोहचली. कारण पदवी घेऊन पर्सनल ट्रेनर बनता येणार होते. यानंतर काही काळानंतर ती क्लब आतलेतिको प्लॅटेंसेला पोहचली. 2012 पर्यंत ती तिथे फुटबॉल खेळाडू म्हणून जोडून राहिली. इव्हलिना जेव्हा 27 वर्षांची झाली,तेव्हा तिने 'असोसिएशन फेमेनिना द फुटबॉल अर्जेंटीनो’ या   महिला फुटबॉल क्लबची अर्जेंटिनमध्ये सुरुवात केली. पुरुषांचा दबदबा असलेल्या या खेळात इव्हलिनाच्या या प्रयत्नांमुळे मुलीही या क्षेत्राकडे आकर्षित झाल्या आणि तिची जगभर प्रसिद्धी झाली. एवढेच नव्हे तर संयुक्त राष्ट्रने तिला तिचा अनुभव शेअर करण्यासाठी आमंत्रित केले. अर्जेंटीनाला जर डिएगो माराडोना आणि लियोनेल मेस्सीचा अभिमान असेल तर त्यांना इव्हलिना कॅब्रेरावर देखील नाज असायला हवा.इतकं तिने या क्षेत्रात काम केलं. महिला फुटबॉल अजून जगात मागे असले तरी इव्हलिना कॅब्रेरा म्हणते की, आमचे भविष्य जेंडरमुळे ठरणार  नाही, तर आम्ही ते निश्चित करणार आणि आम्ही तो बरोबरीचा हक्क मिळवल्या शिवाय राहणार नाही.