स्वतःचे योग्य मूल्यमापन करा

अनेकदा असे म्हटले जाते की कोणतेही काम सुरू करण्यासाठी उचललेले पहिले पाऊल सर्वात कठीण असते आणि धैर्याची अपेक्षा ठेवते. त्याच बरोबर तत्कालीन परिस्थितीत स्वतःची ताकद आणि शक्ती योग्य प्रकारे स्वीकारणे हे देखील या कामासाठी खूप आव्हानात्मक असते. स्वतःचे योग्य मूल्यमापन करण्यासाठी, आपण स्वतःशी प्रामाणिक संवाद साधला पाहिजे. आपला कमकुवतपणा आणि सामर्थ्य, जोखीम पत्करण्याची क्षमता, उपलब्ध संसाधने, यशाची शक्यता इत्यादींचा विचार करणे देखील महत्त्वाचे आहे. काम सुरू करण्यापूर्वी इतक्या गोष्टींचा विचार करावा लागणार म्हणून काळजी करण्याचे कारण नाही.खर्‍या अर्थाने कोणत्याही कामाच्या सुरुवातीची पहिली पायरी म्हणजे स्वतःची प्रामाणिक परीक्षा मानता येईल. धोरण आणि सकारात्मक वृत्तीने केलेल्या आकलनाचे आपण नकारात्मक मूल्यांकनांचे वर्गीकरण करू शकत नाही .हे खरे आहे की जेव्हा आपण एखाद्या गोष्टीबद्दल अतिविचार करत असतो, तेव्हा आपण अनेकदा वैचारिक उलथापालथ करत असतो, जे कधीकधी नको असलेल्या मानसिक तणावाचे कारण बनते.पण जेव्हा आपण आपल्या सद्य परिस्थितीचे आणि ध्येयाचे योग्य दृष्टीकोनातून विश्लेषण करतो आणि ठरवलेल्या मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करतो, तेव्हा आपण स्वतःला अधिक परिपक्व आणि शक्तिशाली बनवत असतो.  हा सूक्ष्म फरक समजून घेतला पाहिजे.

जीवनाच्या दोरीची दोन टोके आपल्या समोर आहेत. एका टोकाला आपली सद्यस्थिती आहे आणि दुसर्‍या टोकाला आपल्याला जी आदर्श स्थिती प्राप्त करायची आहे,ती असते.त्यांच्यामधला अवकाश हा खरं तर आपला संघर्ष प्रवास आहे. कधी तो प्रयत्न, आनंद आणि उत्साहाने तर कधी अपयश, दुःख, निराशा आणि रिकामेपण यांनी भरलेला असतो. आपली सद्य स्थिती आणि आकांक्षा यांच्यातील अंतर जितके कमी असेल तितके आपण अधिक आनंदी, अधिक समाधानी आणि निरोगी राहू. वर्तमानात चांगल्या प्रकारे जगू शकतो. जर आपण खूप दूरचे ध्येय ठेवले असेल तर आपल्याला मधे मधे  निराशा, रितेपणाचा सामना करावा लागेल. म्हणूनच ध्येयाचे छोटे छोटे तुकडे करा.  जवळच्या ध्येयापर्यंत  किंवा थांब्यावर पोहोचण्यासाठी  अर्थपूर्ण पावले उचलत राहा. मग पुढची तयारी करा. आपले जीवन खरे तर या छोट्या छोट्या अनुभवातून, प्रयत्नांतून, संघर्षातून घडत असते.  त्यातूनच एक लांबचा प्रवास शक्य आहे, एक महान ध्येय साध्य आहे.

आपल्या ध्येयाकडे पहिले पाऊल टाकण्यापूर्वी, आपले प्रत्येक पाऊल सकारात्मक उर्जेने भरलेले आहे, निराशेने नव्हे हे सुनिश्चित करणे खूप महत्वाचे आहे. वास्तविक स्वतःला जाणून घेणे, समजून घेणे आणि स्वीकारणे याकडे नेहमीच अनास्थेने पाहिले गेले आहे.आपली सध्याची परिस्थिती जशी आहे तशी स्वीकारली म्हणजे आपण असहाय किंवा निराश झालो असा होत नाही. वास्तविकता स्वीकारणे हा आपल्याला एका नवीन सुरुवातीचा, एक पूर्णपणे अनोखा आणि रोमांचक प्रवासाला निघण्याचा नैसर्गिक मार्ग आहे. सत्य स्वीकारा आणि पुढे जा! अशा प्रकारे पुढे जाणे कधीकधी आपल्याला आपल्या अपेक्षांच्या पुढे नेऊन उभे करते.आपली क्षमता पाहून आपण थक्क होऊन जातो. यामुळेच जिथे अभाव आहे तिथे तुलनेने अधिक शक्यता, प्रतिभा उदयास येत आहेत. जेव्हा आपल्याजवळ पर्याय नसतो, तेव्हा आपल्याला स्वतःला नवीन मार्ग बनवावा लागतो. जितक्या लवकर आपण स्वतःला योग्यरित्या स्वीकारू शकू, तितकी अधिक ऊर्जा आपण योग्य दिशेने लावू शकू.

तुमच्या सद्यस्थितीपेक्षा चांगले घडण्यासाठी, प्रथम प्रामाणिकपणा, धैर्य आणि योग्य वृत्तीने तुमच्या कमकुवततेवर मात करावी लागेल. आजवर आपल्याकडे जी कमकुवत नस आहे, त्याकडे दुर्लक्ष करण्याऐवजी, त्यातून आपली नजर चोरून निराश होण्याऐवजी तो आपला भाग मानावा लागेल. तुमच्या उणिवा, अभाव घेऊन तुम्हाला खंबीरपणे पुढे जायचे आहे. तुमच्यातील त्रुटींची एक लांबलचक यादी असू शकते.उदाहरणार्थ, आर्थिक स्थिती चांगली नसल्यास हे काम सध्या शक्य होणार नाही. अस्वास्थ्यामुळे प्रवास करता येणार नाही.प्रियजनांकडून आपुलकीऐवजी फक्त उपेक्षाच मिळाली… वय उलटलं, काही ध्येयं अपूर्ण राहिली… वगैरे. हे सर्व आपण स्वीकारले पाहिजे.क्षणभरही परिस्थितीला दोष देऊ नका. तसेच या परिस्थितींसाठी स्वतःला जबाबदार धरून आपण निराश होऊ नये.आता इथूनच आपल्याला नव्या ऊर्जेने, छोट्या-मोठ्या पावलांनी सुरुवात करायची आहे. सत्याचा स्वीकार करिष्मा करू शकतो. परिपक्वतेने आपले स्थान स्वीकारले की मन हलके होते.अनावश्यक आशा, अपेक्षा, अपराधीपणापासून मुक्त व्हा.  नवीन मार्ग दिसू लागले आहेत.  आयुष्याच्या आकाशात आनंदाचे इंद्रधनुष्य आपले स्वागत करते, एका टोकापासून दुस-या टोकापर्यंत हास्य पसरवते!

-मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत जि. सांगली