सरासरी दरडोई उत्पन्न वाढविण्यासाठी युवकांची भूमिका महत्त्वाची

संपूर्ण जगातील सर्व देशांचे सकल देशांतर्गत उत्पादन एकूण सुमारे 100 लाख कोटी डॉलर्स आहे. यामध्ये भारताचा वाटा केवळ 3.50 टक्के आहे, म्हणजे भारताचे सकल देशांतर्गत उत्पादन सुमारे 3.50 लाख कोटी डॉलर आहे. तर, संपूर्ण जगातील 17.5 टक्क्यांहून अधिक लोक भारतात राहतात. लोकसंख्येच्या तुलनेत भारताचे सकल देशांतर्गत उत्पादन खूपच कमी आहे. आता सकल देशांतर्गत उत्पादन वाढविण्यासाठी केंद्र सरकार आणि अनेक राज्य सरकारे  पूर्ण समर्पणाने काम करत आहेत. मात्र, संपूर्ण जगामध्ये जीडीपीच्या बाबतीत भारत पाचव्या क्रमांकावर आला असून आता फक्त अमेरिका, चीन, जपान आणि जर्मनी हे देश त्याच्यापुढे आहेत. परंतु, मोठ्या लोकसंख्येमुळे, भारतातील दरडोई उत्पन्न इतर अनेक देशांच्या तुलनेत खूपच कमी आहे. प्रत्येक भारतीयाचे सरासरी उत्पन्न प्रति वर्ष 2,200 डॉलर आहे, तर अमेरिकेमधील सरासरी दरडोई उत्पन्न 70,000 डॉलर प्रति वर्ष आहे आणि चीनची लोकसंख्या भारतापेक्षा जास्त असूनही. प्रत्येक चीनी नागरिकाचे सरासरी उत्पन्न 12,000 डॉलर प्रतिवर्ष आहे. अशाप्रकारे आता देशातील सरासरी दरडोई उत्पन्न वाढविण्याचा प्रयत्न करणे अत्यंत आवश्यक आहे, ज्यामध्ये भारताच्या युवाशक्तीचे योगदान आवश्यक झाले आहे. 

 आज कोणत्याही देशासाठी जास्त लोकसंख्या आणि त्यात तरुण लोकसंख्येचा जास्त सहभाग ही त्या देशासाठी अतिशय फायदेशीर गोष्ट मानली जाते. आज विशेषत: जपान, जर्मनी, अमेरिका, ब्रिटन, ऑस्ट्रेलिया, चीन, कॅनडा इत्यादी अनेक विकसित देशांमध्ये जन्मदर कमी झाला आहे आणि या देशांमध्ये प्रौढ नागरिकांची लोकसंख्या झपाट्याने वाढत आहे आणि तरुण लोकसंख्येची कमतरता जाणवत आहे. त्यामुळे युवा वर्गाची उपस्थिती महत्त्वाची मानली जाते. अशा प्रकारे तरुण लोकसंख्येच्या दृष्टिकोनातून भारत खूप फायदेशीर स्थितीत आला आहे. भारताच्या एकूण 140 कोटी लोकसंख्येपैकी 50 टक्के लोकसंख्येचे वय 25 वर्षांपेक्षा कमी आहे आणि 65 टक्के लोकसंख्येचे वय 35 वर्षांपेक्षा कमी आहे. बहुतेक तरुण, म्हणजे 60 कोटी भारतीय नागरिक 18-35 वयोगटातील आहेत. भारतीयांचे सरासरी वय केवळ 29 वर्षे आहे, तर चीनमधील नागरिकांचे सरासरी वय 37 वर्षे आणि जपानच्या नागरिकांचे सरासरी वय 48 वर्षे आहे. त्यामुळेच भारताला तरुण देश म्हटले जात असून आज संपूर्ण जगाचे डोळे भारताकडे लागले आहेत. आता अशी परिस्थिती दिसू लागली आहे की भारताने जर आर्थिक प्रगती केली तर संपूर्ण जग आर्थिक प्रगती करताना दिसेल. 

आज भारतातील साक्षरता दर 80 टक्क्यांच्या आसपास पोहोचला आहे, जो खूप चांगला दर म्हणता येईल. मात्र, शहरी आणि ग्रामीण भागातील तरुणांमध्ये शिक्षणाची पातळी वेगळी दिसून येते. त्यामुळे भारतातील तरुणांमध्ये कौशल्याचा अभाव असल्याने देशाच्या आर्थिक विकासात त्यांचे योगदान समाधानकारक पातळीवर होत नाही. भारतातील तरुणांमधील शिक्षणाचा स्तर अधिक सुधारण्यासाठी अलीकडे भारतात अनेक नवीन उच्च शैक्षणिक संस्था स्थापन करण्यात आल्या आहेत. आता नवीन शैक्षणिक धोरणही येऊ घातले आहे. 

भारतातील सुशिक्षित तरुण अनेक विकसित देशांमध्ये पोहोचत आहेत आणि तंत्रज्ञान, औषध आणि व्यवस्थापन क्षेत्रात आपली सेवा देत आहेत आणि या देशांतील अनेक खाजगी संस्था एक प्रकारे भारतीय चालवत आहेत. आज अनेक आखाती देशांमध्ये तसेच जपानमधील रुग्णालयांमध्ये भारतीय परिचारिकांना मोठी मागणी आहे. केंद्र सरकारच्या धोरणांमुळे ऑस्ट्रेलिया, ब्रिटन, जपान, कॅनडा, अमेरिका, जर्मनी आणि आखाती देश आता भारतीय वंशाच्या नागरिकांवर विश्वास ठेवून त्यांना राजकीय, सामाजिक आणि आर्थिक क्षेत्रात पुढे नेण्याचा प्रयत्न करताना दिसत आहेत. आज गरज आहे की, देशातील तरुणांनी पुढे येऊन केंद्र आणि राज्यांच्या विविध योजनांचा लाभ घेऊन देशाच्या विकासात आपले योगदान वाढवावे, त्यांच्यातील कौशल्ये विकसित करावीत, जेणेकरून भारताला विकसित राष्ट्रांच्या श्रेणीमध्ये आणता येईल.-मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत जि. सांगली