माणसाच्या मानवतेसाठीही अॅप बनवले जाईल का?

आज तंत्रज्ञान जीवनावर अशा प्रकारे वर्चस्व गाजवत आहे की माणूस त्यात भरकटत चालला आहे, माणुसकी आता शोधायची गोष्ट बनत चालली आहे. हे समजून घेण्यासाठी फार खोलात जाण्याची गरज नाही. फक्त सोशल मीडियाच्या दुनियेकडे नजर टाकली तरी खूप झालं. आता ते इतक्या वेगाने विस्तारत आहे की जीवनच अॅप आधारित होत आहे. सोशल मीडिया आणि टेक्नॉलॉजीच्या भरभराटीत, कसले कसले अॅप्स रोज नव्याने येत आहेत, ही संख्याही गुंतागुंतीची होत चालली आहे. प्रत्येक माहिती, प्रत्येक गोष्ट, प्रत्येक सुविधा आपल्या मोबाईलमध्ये आणि बोटांच्या टोकावर उपलब्ध झाली आहे. मोबाईलमध्ये डोळे लावले तर क्षणार्धात सगळं काही दिसतं. जेवणाची ऑर्डर देण्यापासून ते विमानाची तिकिटे बुक करण्यापर्यंत आणि ट्रेनच्या परिस्थितीपासून ते मार्ग शोधण्यापर्यंत, कुणाला काय हवं ते क्षणार्धात कळू शकते. आजची तरुणाई सांगू शकते की त्यांना कोणता जुना काळ आठवतोय...आज मोबाईल नावाच्या या जादुई पिटाऱ्यात किती नवीन अॅप्स आले आहेत, जुन्या लोकांना काय माहीत!

वास्तविक, सर्व काही माणसाच्या हातात येत असल्याने त्याला कोणत्याही माणसाची गरज किंवा पर्वा वाटेनाशी झाली आहे. आपण भले आणि आपलं जग या मर्यादेत माणूस येत चालला आहे. कालपर्यंत लोक तक्रार करायचे की आता कोणीच कोणाशी भेटत नाही, प्रत्येकजण आपापल्या वर्तुळात बंदिस्त झाला आहे, आता तर परिस्थिती अशी झाली आहे की लोक एकमेकांशी बोलायलाही तयार नाहीत. जे खरेच चांगले दिन आणि चार प्रेमाच्या गोष्टी बोलतात त्यांना मूर्ख ठरवले जात आहे.सकाळी उठल्यापासून रात्री उशिरापर्यंत सोशल मीडिया किंवा व्हॉट्सअॅपच्या दुनियेतून मिळालेले ज्ञान इकडे-तिकडे पाठवून लोक इतरांना ज्ञानी बनवण्यात मग्न असतात. ज्यांना स्वतःची उंची निर्माण करता आली नाही, ते अनेकदा टाच वाढवल्याने पात्र उंच होत नाही असे लिहिताना दिसतात. त्याचप्रमाणे जगातील अहंकारी लोक एकमेकांना नम्रता आणि प्रेमाचा संदेश देत आहेत. 'हम बदलेंगे, जग बदलेगा' ऐवजी 'तुम बदलोगे, सब बदलेगा'चा संदेश देत जग बदलण्याचा निर्धार केला आहे. ही गोष्ट सामाजिक चिंता आहे की नाही हे समजू शकत नाही? धंद्यात चढाओढ आहे, नोकरीत अहंकाराची चढाओढ आहे किंवा संस्थेत पदांसाठी भांडण आहे आणि लोक एकमेकांशी भांडणात वागत आहेत, हेही समजण्यासारखे आहे. मात्र येथील तणाव आणि वाद पाहिल्यानंतर आणि समजून घेतल्यानंतरही हेच कळत नाही की, तणावाचे कारण काय आणि एकमेकांपासूनचे वाढते अंतर. 

मला प्रश्न पडतो की आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या जगात सर्व प्रकारचे अॅप्स बनवणारे जादूगार लोकांची मने आणि त्यात चाललेल्या वाईट गोष्टी त्यांच्या तंत्रज्ञानाने वाचू शकतील असे अॅप कधी बनवतील? अहंकारी लोकांचा अहंकार आणि द्वेष दूर करण्याचे अॅप कधी येणार? विनाकारण चावणाऱ्याला काय त्रास होतो हे सांगणारे ते अॅप कधी येणार?विभक्त होण्याचे कारण सांगून क्षणार्धात अंतराचे जवळीकेत रूपांतर करणारे अॅप? मग असंही वाटतं की खरंच अशी अॅप्स बनायला लागली तर माणसाला माणूस म्हणून जगणं शक्य होईल का? अशा अॅप्सचे निर्माते लोकांच्या विचार आणि समजूतीवरही नियंत्रण ठेवणार नाहीत आणि ऑपरेट करणार नाहीत का? यानंतर काय होईल?  नक्कीच, आजच्या घुसमटणाऱ्या वातावरणात, वाढत्या अहंकार, द्वेष आणि विनाकारण अबोला धरणाऱ्या या काळात अशा अॅपची गरज आहे जे आपल्या तंत्रज्ञानाने असे सकारात्मक बदल घडवून आणू शकेल, कारण भावनांचे पुतळे मानवाला बदलू देत नाहीत. ते खत्म करत आहेत. काही अॅप किंवा मशीन आपल्या चेतनेवरही नियंत्रण ठेवू लागण्या अगोदर, आपण वेळीच जागे होऊन मानवी मूल्ये जपली तर बरे. 

अहंकार, मत्सर, द्वेष, निंदा आणि एकमेकांपासूनचे अनावश्यक अंतर, जे आपल्या समाजात नकारात्मकता वाढवत आहेत, त्यामुळे आपल्या सर्वांमध्ये खूप नैराश्य, इतके रोग आणि इतके नको असलेले गुन्हेही वाढत आहेत, हे नाकारता येत नाही.एक संवेदनशील नागरिक या नात्याने आपल्या समाजाला योग्य दिशा दाखवून अनिष्ट वाईट गोष्टींपासून वाचवणे हे जबाबदार व्यक्तीचे कर्तव्य आहे.  हा बदल कोणत्याही दिव्याने किंवा अॅपने शक्य नसून वैयक्तिक प्रयत्नांनी शक्य आहे. -मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत जि. सांगली