हृदयाशी निगडीत रोगांना करा अटकाव

जागतिक आरोग्य संघटना, वर्ल्ड हार्ट फेडरेशन आणि न्यू कॅसल युनिव्हर्सिटी (ऑस्ट्रेलिया) यांनी प्रसिद्ध केलेल्या अहवालानुसार जगात दरवर्षी 19 लाख (1.9 दशलक्ष) लोक तंबाखूच्या सेवन केल्याने होणाऱ्या हृदयविकारामुळे मृत्यू पावतात.  हृदयविकारामुळे पाचपैकी एक मृत्यू तंबाखूमुळे होतो.  तंबाखू सेवन करणाऱ्यांना हृदयविकाराचा सर्वाधिक धोका असल्याचा इशारा या अहवालात देण्यात आला आहे.  धूम्रपान न करणार्‍यांपेक्षा धूम्रपान करणाऱ्यांना कमी वयात हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग होण्याची शक्यता असते.

देशाची मोठी समस्या

 वास्तविक, केवळ भारतातच नव्हे, तर जगभरात हृदयरुग्णांची संख्या झपाट्याने वाढत आहे.  कोरोना महामारीच्या काळात या आजाराचा धोका आणखी वाढला आहे.  असे अनेक अभ्यास समोर आले आहेत ज्यात असे सांगण्यात आले आहे की सध्याची जीवनशैली आणि अनियमित आहारामुळे विशेषतः 30 ते 40 वर्षे वयोगटातील लोकांना हृदयविकार होऊ लागला आहे.  ही समस्या इतकी सामान्य झाली आहे की प्रत्येक कुटुंबातील काही सदस्य हृदयविकाराने ग्रस्त आहेत. एवढेच नाही तर आता तर लहान मुलेही या आजाराला बळी पडत आहेत. भारत हा अशा देशांपैकी एक आहे जिथे लोकांना खराब जीवनशैली, तणाव, शारीरिक श्रमाचा अभाव आणि अनियमित आहाराच्या सवयींमुळे हृदयाशी संबंधित गंभीर आजार होत आहेत.  हृदयविकार हे जगातील मृत्यू आणि अपंगत्वाचे प्रमुख कारण आहे.  म्हणूनच आपण आपल्या हृदयाची विशेष काळजी घेणे आणि निरोगी जीवन जगणे खूप महत्वाचे आहे.

कोरोना आणि हृदयरोग

 उच्च रक्तदाब आणि हृदयविकारामुळे गंभीर कोविड-19 चा धोका वाढतो.  नुकत्याच झालेल्या जागतिक आरोग्य संघटनेच्या सर्वेक्षणात असे आढळून आले आहे की इटलीमध्ये कोविड-19 मुळे मरण पावलेल्या लोकांपैकी 67 टक्के लोकांना उच्च रक्तदाब होता आणि स्पेनमध्ये कोविड-19 ची लागण झालेले 43 टक्के लोक आधीच हृदयाचे रुग्ण होते.

रक्त प्रवाह

 कोरोनरी हार्ट डिसीज (सीएचडी) हा एक आजार आहे ज्यामध्ये कोलेस्टेरॉल आणि इतर सेल्युलर पदार्थांनी बनलेली चरबी (फॅट) जमा होते, ज्याला एकत्रितपणे फ्लेक (पट्टीका) म्हणतात, हृदयाच्या पृष्ठभागावर कोरोनरी धमन्यांच्या आत जमा होते, ज्यामुळे रक्तवाहिन्या अरुंद होतात.  यामुळे हृदयाकडे जाणाऱ्या ऑक्सिजनयुक्त रक्ताचा प्रवाह कमी होतो, ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो.  हृदयाचे गंभीर नुकसान किंवा अचानक मृत्यू होऊ शकतो.  ही प्रक्रिया बर्‍याचदा दीर्घ कालावधीत हळूहळू विकसित होते.

तंबाखूचा वापर

 दिवसातून फक्त काही सिगारेट ओढणे, अधूनमधून धूम्रपान करणे किंवा दुसऱ्याच्या धुराच्या संपर्कात राहणे यामुळे हृदयविकाराचा धोका वाढतो.  पण तंबाखू सेवन करणाऱ्या व्यक्तीने लगेच धूम्रपान सोडल्यास, त्यांच्या हृदयविकाराचा धोका एका वर्षानंतर 50 टक्क्यांनी कमी होईल.  अहवालात असे म्हटले आहे की, धूरविरहित तंबाखूमुळे दरवर्षी सुमारे दोन लाख मृत्यू हृदयविकारामुळे होतात.  ई-सिगारेटमुळे रक्तदाबही वाढतो, ज्यामुळे हृदयविकाराचा धोका वाढतो.  याशिवाय अल्कोहोलच्या अतिसेवनामुळेही हृदयविकाराचा धोका वाढतो.

आरोग्य आणि सल्ला

 * ही एक औषधी वनस्पती आहे, जी हृदयविकाराच्या प्रतिबंध करण्यासाठी आणि उपचारांसाठी वैज्ञानिकदृष्ट्या उपयुक्त आहे. त्याचे नाव 'अर्जुन'  (टर्मिनलिया अर्जुन) आहे.  ही पावडर म्हणून घेतली जाऊ शकते किंवा झाडाची साल उकळवून चहा म्हणून पिली जाऊ शकते.

 * हंगामी फळे आणि ताज्या भाज्या (उकडलेल्या किंवा शिजवलेल्या), रोटी (ब्रेड), सॅलड्स, स्प्राउट्स, सूप, ताक, चीज आणि कमी प्रमाणात ताज्या दुधाचे सेवन केल्यास फायदा होतो.

* आवळा हृदयासाठी खूप फायदेशीर आहे.  ताज्या आवळ्याचा रस घेतला जाऊ शकतो किंवा संरक्षित अथवा पावडर म्हणून देखील घेतले जाऊ शकते.-मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत जि. सांगली 

 (हा लेख फक्त सामान्य माहिती आणि जागरुकतेसाठी आहे. उपचारासाठी किंवा आरोग्यविषयक सल्ल्यासाठी तज्ञांची मदत घ्या.)