लहान मुलांसाठी आवडीने लिहणार्‍या: सूधा मूर्ती

सूधा मूर्ती इंग्रजी आणि कन्नड भाषेतल्या प्रसिद्ध लेखिका आहेत. त्यांनी मुलांसाठीदेखील अनेक  पुस्तके लिहिली आहेत. अलिकडेच त्यांचे द अपसाइड डाऊन किंग: अनयुज्वल टेल अबाउट राम अँड कृष्णा हे नवे पुस्तक बाजारात आले आहे. त्यांच्या या सिरीजचे हे तिसरे पुस्तक आहे. या कथा भारतीय पौराणिक ग्रंथांमधून घेतलेल्या आहेत. इन्फोसिस फौंडेशनच्या प्रमुख असलेल्या सूधा मूर्ती यांचा बहुतांश वेळ हा फौंडेशनच्या कामासाठी जातो.

19 ऑगस्ट 1950 रोजी कर्नाटकातील शिगगावमध्ये जन्मलेल्या सुधा मूर्ती यांचे वडील डॉक्टर होते तर आई गृहिणी होती. त्यांनी इंजिनिअरची पदवी हुबळी येथील कॉलेजमधून सुवर्णपदकासह मिळवली आहे. नंतर त्यांनी इंडियन इंस्टीट्यूट ऑफ सायन्समधून कॉम्प्युटर सायन्समध्ये मास्टरकीही मिळवली आहे.

सुधा पोस्ट ग्रॅज्युएशनच्या शेवटच्या वर्षाला असताना टाटा मोटर्सची एक नोकरभरतीची जाहिरात सुटली होती. ही जाहिरात पाहून त्या खूप संतापल्या. कारण त्यात महिलांना आवेदन करण्यास चक्क मनाई करण्यात आली होती. या भेदभावाविरुद्ध त्यांनी थेट जेआरडी टाटा यांना नापसंदीचे एक खरमरीत पत्र लिहिले. त्यात त्यांनी लिहिले होते की, मी ज्या ठिकाणी शिकत आहे, त्या इंडियन इन्स्टीट्यूट ऑफ सायन्सच्या स्थापना काळात टाटांचीही मदत राहिली आहे. पण अशा त्यांच्याच टेल्कोसारख्या कंपनीत असा लिंग भेदभाव केला जात आहे, याचे मला मोठे आश्‍चर्य वाटत आहे.

दहा दिवसांच्या आतच त्यांना एक तार मिळाली, त्यात त्यांना पुण्याला मुलाखतीला बोलवण्यात आल्याचा उल्लेख होता. मुलाखतीमध्ये अनेक तंत्रज्ञानावर आधारित प्रश्‍नांची उत्तरे दिल्यानंतर सुधा यांची निवड करण्यात आली. टेल्कोमध्ये हा एक इतिहास बनला. सुधा मूर्ती या टेल्कोसाठी निवडण्यात आलेल्या पहिल्या महिला इंजिनिअर होत्या. त्यावेळेला त्या अवघ्या 24 वर्षांच्या होत्या.

सुधा त्यांचे मित्र प्रसन्नासोबत बसमधून ऑफिसला जात असत. त्यावेळेला वाचनाची आवड असलेल्या प्रसन्नाकडील पुस्तके चाळायच्या तेव्हा त्यांना पुस्तकाच्या पहिल्या पानावर कधी नारायणमूर्ती पॅरीस असे लिहिलेले असायचे, तर कधी नारायणमूर्ती काबूल,तर कधी नारायणमूर्ती इस्तांबूल असे लिहिलेले असायचे. तेव्हा त्यांना वाटायचे की, अशी कोण व्यक्ती आहे,जी वेगवेगळ्या ठिकाणी फिरते.  प्रसन्नाने सांगितले की, नारायणमूर्ती त्याचे मित्र आहेत. यानंतर त्यानेच सूधा आणि नारायणमूर्ती यांची भेट घडवून आणली. त्यांच्या कल्पनेच्या अगदी विपरीत म्हणजे त्यांना नारायणमूर्ती अगदी कॉलेज स्टुडंट्ससारखे वाटले. नंतर दोघे एकमेकांच्या जवळ आले. बागेत फिरायला जाणे, रेस्टॉरंटमध्ये खायला जाणे सुरू झाले. पुढे त्यांनी विवाह केला.

एका घटनेचा उल्लेख सूधा मूर्ती यांनी आपल्या हेयर,देयर अँड एवरीवेयर या पुस्तकात केला आहे. त्यात त्यांनी कर्नाटकात दहावी बोर्डात आठवा आलेल्या हनुमनथप्पा या एका विद्यार्थ्याविषयी लिहिले आहे. त्याच्या डोळ्यांत एक वेगळीच चमक त्यांनी पाहिली होती. त्याचे वडील हमाल होते. त्याच्या कुटुंबात सदस्यसंख्या मोठी होती. ते मात्र रोज फक्त 40 रुपयेच मिळवत होते. तेवढ्यात त्यांचा घरखर्च चालणे मुश्किल होते.

सुधा यांनी त्याच्या शिक्षणाचा आणि राहण्या-खाण्याचा खर्च उचलण्याचा निर्णय घेतला. पण त्या विद्यार्थ्याने शिक्षकाचा कोर्स करण्याचे ठरवले. महिना 300 रुपये खर्च होता. काही दिवसानंतर त्या विद्यार्थ्याचे एक पत्र आणि काही पैसे मिळाले. त्याने त्यात लिहिले होते, या दरम्यान माझा खर्च 300 रुपयांपेक्षा कमी झाला. त्यामुळे आपले वाचलेले पैसे परत पाठवत आहे. त्या त्याच्या प्रामाणिकपणावर फार प्रभावित झाल्या. त्या म्हणतात, 80 टक्क्यांपेक्षा अधिक वेळा लोक फसवत असतात, खोटे बोलत असतात. पण काही माणसे खरेच चांगली आणि प्रामाणिक असतात. मग त्यांनी अशा सकारात्मक आणि चांगल्या लोकांवर लिहिण्याचा निर्णय घेतला आहे.

सामान्य लोकांवर आठ कादंबर्‍या

सुधा यांनी डॉलर बहू, हाऊ आय टॉट माय ग्रँडमदर टू रीड आणि द सरपेंट्स रिवेंज आदी पुस्तके लिहिली आहेत. साहित्य लेखनासाठी त्यांना नारायण अ‍ॅवार्ड आणि 2006 मध्ये पद्मश्री पुरस्कार मिळाला आहे. कर्नाटक सरकारने त्यांना अटिमाबे पुस्कार दिला आहे. एक लेखिका म्हणून सूधा मूर्ती यांना सामान्य लोकांविषयीच्या कथा ऐकायला आवडतात. त्यामुळेच त्या त्यांच्या आयुष्याविषयी लिहू शकल्या आहेत. त्यांचे अनुभव त्यांच्या लिखाणात दिसतात. यात त्यांनी महिलांची पात्रे खंबीरपणे सादर केली आहेत. त्यांच्या अनेक पुस्तकांचा अनुवाद अनेक भाषांमध्ये झाला आहे.