संगणक विश्वातल्या 'आकाशा' ला गवसणी

     भारताने सगळ्यात छोटा कॉम्प्युटर म्हणजे टॅबलेट पीसी बनवून सार्‍या विश्वाला आश्चर्यात टाकले आहे. 2 हजार 250 रुपयांचा हा कॉम्प्युटर देशातल्या विद्यार्थ्यांना केवळ 1100 -1400  रुपयांमध्ये मिळणार आहे. भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी खरोखरच ही एक दिवाळी गिफ्ट म्हटली पाहिजे. कारण इतक्या स्वस्त टेबलेट पीसीची कधी कोणी कल्पनाही केली नव्हती. आज सार्‍या जगातला युवा वर्ग टॅबलेट पीसीचा दिवाना आहे. परंतु, मोठमोठ्या कंपन्यांचे टॅबलेट पीसी 10 हजारापसून  30-35  हजारापर्यंतच्या रेंजमध्ये उपलब्ध आहेत. अशा वेळेला अगदीच स्वस्तात तो बाजारात येणं , ही आजच्या विद्यार्थ्यांसाठी मोठी उपलब्धी म्हणावी लागेल.

    भारत सरकार या टॅबलेट पीसीची पन्नास टक्के रक्कम स्वतः भरून विद्यार्थ्यांना उपलब्ध करून देणार आहे. त्यामुळे त्यांना हा टॅबलेट निम्म्या किंमतीलाच मिळणार आहे. आजच्या मोबाईल क्रांतिच्या जगतात, ही रक्कम फारशी मोठी नाही. कारण एवढ्या किंमतीचे मोबाईल विद्यार्थ्यांच्या खिशात आरामात स्थिरावले आहेत. सरकारच्या या टॅबलेट पीसीच्या वितरणामुळे देशातल्या अत्यंत गरीब विद्यार्थ्यांनाही नवे तंत्रज्ञान हाताळता येणार आहे, त्याचा प्रत्यक्ष अनुभव घेता येणार आहे.

    देशात अगोदरच मोबाइल क्रांती घरोघरी पोहचली आहे. परंतु, इलेक्ट्रॉनिक साधने अथवा त्यांच्या हाताळण्याबबतचा अनुभव यात मोठी असमानता आहे. याला आपण डीजिटल असमानता म्हणू. सरकार जर या टॅबलेटचे प्रेझेंटेशन किंवा यासाठी योग्य योग्यप्रकारे प्रोत्साहित नक्कीच मदत हो ऊ शकेल. सध्या ई-लर्निंग आणि ई-गव्हर्नर्सचा जमाना येऊ घातला आहे. अशा वेळेला एक स्वस्त आणि मस्त इलेक्ट्रॉनिक उपकरण हाताला येणं संपूर्ण समाजाच्यादृष्टीने लाभदायक ठरू शकणार आहे.

    आयआयटी ( राजस्थान) आणि दुसर्‍या प्रमुख संस्थांच्या मदतीने बनविण्यात आलेल्या या टॅबलेट पीसीचे नामकरण 'आकाश' असे करण्यात आले आहे.  हे उपकरण  खरोखरच कॉम्प्युटर आणि टॅबलेटच्या 'आकाशा'त आपले स्थान भक्कम करण्यात किती सक्षम होईल ? हे आता आपल्याला पाहयचं आहे.    आकाश आपल्या घरातल्या कॉम्प्युटर इतका शक्तिशाली नाही. शिवाय बड्या ब्रँडशी स्पर्धाही करू शकणार नाही. पण काही उणीवा असल्या तरीही आयपॉडप्रमाणे काम करण्याची ताकद त्याच्यात आहे. आकाश ऑपरेटिंग सिस्टिम - गुगल  2.2 वर चालतो. एका टॅबलेटसाठी ही योग्य अशी ऑपरेटिंग सिस्टीम आहे. यात प्रोसेसर - 366 मेगाहटर्ज इतका आहे. आयपॉड आणि महागड्या टॅबलेटसमध्ये साधारण्तः एक गीगाहर्टजचा प्रोसेसर असतो. यामुळे साहजिकच आकाश सुपरफास्ट स्पीडने काम करू शकणार नाही, पण ज्या उद्देशाने 'आकाश'ची निर्मिती करण्यात आली आहे, तो उद्देश मात्र सफल होणार आहे. त्यासाठी फास्ट स्पीडची गरज भासणार नाही. सामन्य नेट सर्फिंग आणि शिक्षण इत्यादी कामांसाठी आकाश आपल्या सात इंचाच्या स्क्रिनवर आवश्यक तो स्पीड देऊ शकतो.

   खरे तर यात विद्यार्थ्यांसाठी काही इनबिल्ट ऍप्लिकेशन्स आहेत. टच स्क्रिनबाबतीत हा महागड्या टॅबलेटचा सामना करू शकणार नाही.याला रेजेस्टीन स्क्रिन देण्यात आली आहे. त्यामुळे स्क्रिनवर जोराने

दाब द्यावा लागणार आहे. साधारणतः केपोस्टीव स्क्रिन योग्य मानले जातात. पण त्याचा वापर या उपकरणात केला असता तर त्याची किंमत वाढली असती.  यात  ग्राफिक ऍक्सिलरेटर, एचडी व्हिडिओ प्रोसेसर आणि मेमरी (रॅम) 256 एमबी रॅम ठेवण्यात आली आहे. स्टोअरेज (इंटर्नल) 2 जीबी फ्लॅश आहे तर  स्टोअरेज (एर्क्स्टनल) 2 जीबी ते 32 जीबीपर्यंत वाढवता येऊ शकते. आकाश वाय-फाय डिवाईस आहे, परंतु यात 3 जी सुविधा आणि कॅमेरा नाही. यांची कमतरता असूनही हे उपकरण जबरदस्त असे आहे. इंटरनेटच्या जगतात ज्यांना सफर करायची आहे, त्यांच्याशी आकाश चांगला उपयोगाचा ठरणार आहे. आकाशच्या माध्यमातून विद्यार्थी भारतातल्या  1500  महाविद्यालयातील जवळजवळ 70 हजार पुस्तके आणि 2100  ई-जर्नल्सपर्यंत पोहोचू शकतो.

    आकाशची निर्मिती करणारी डेटाविंड नावाची कंपनी नोव्हेंबर-डिसेंबरमध्ये टेलिकॉम कंपन्यांच्या सहाय्यने 'आकाश'ला बाजारात उतरविण्याच्या तयारीत आहे. लोकांच्या हाती पडल्यावरच आकाशची उपयुक्तता आणि त्याच्या क्षमतेचा अंदाज लक्षात येणार आहे.सरकार मुलांसाठी स्वस्त कॉम्प्युटरबाबत  विचार करत होते. मात्र ते हवेतच विरून गेले. हा टॅबलेट पीसी मात्र भारतातल्याच नव्हे तर जगातल्या मुलांसाठीही उपयोगाचा ठरणार आहे.          

                                                             - मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत

aapala vartahar,mumbai, 15/10/2011