एका गावात चार थापाडे राहत होते. थापा मारण्यात कुणीच त्यांचा हात धरू शकत नव्हते. ते थापेबाजी करून लोकांना ठकवत. त्यांना लुबाडत. एक दिवस त्यांच्या गावात शेजारच्या गावचा एक पाहुणा राहयला आला. त्याने चांगले कपडे नेसले होते. हाताच्या बोटांमध्ये सोन्याच्या अंगठ्या दिसत होत्या. पारावार चकाट्या पिटत बसलेल्या या चौकडीने त्याला पाहिले आणि त्याला ठकविण्याची योजना केली.
ते पाहुण्याजवळ आले. त्यांनी हळूवार विचारपूस केली. हवा-पाण्याच्या गप्पा मारल्या. पाहुणाही मग त्यांच्याशी गप्पा करण्यात रमला. इकडच्या तिकडच्या गप्पा झाल्यावर त्यातल्या एकट्याने एक गंमतीचा डाव खेळण्याविषयी सुचविले. बाकीच्या तिघांनी त्याला पाठिंबा दिला. पाहुणा म्हणाला, " कसला डाव खेळायचा ते तरी सांगा. पहिला थापाड्या म्हणाला," प्रत्येकाने एक मोठी थाप हाणायची. पण जो कोणी ही थाप नाही म्हणेल, त्याने सांगणार्‍याची चाकरी करायची."
पाहुण्याने त्यांची अट स्वीकारली. पहिल्या थापाड्याने आपली थाप मारायला सुरुवात केली. " मी आईच्या पोटात असतानाची गोष्ट. तिने बाबांना घरासमोरच्या जांभळाच्या झाडावर चढून जांभळं तोडून आणायला सांगितली . ती फार गोड होती. पण बाबा म्हणाले, त्यांना झाडावर चढायला येत नाही. मग माझ्या मोठ्या भावांनाही सांगण्यात आले. पण त्यांनीही झाडावर चढण्यास असमर्थता दाखवली. आता आली का मोठी पंचाईत? मला वाटत होतं, आईची इच्छा पूर्ण व्हायला हवी. मी पटकन पोटातून बाहेर आलो आणि भरभर झाडावर चढलो. प्रचंड जांभळं तोडली आणि स्वैंपाक घरात ठेवली. आणि पुन्हा पोटात जाऊन बसलो."
माझ्या आईने भरपूर जांभळं खाल्ली. तरीही खूप शिल्लक उरली. उरलेली गावात वाटली तरीही अजून जांभळं उरलीच. मग आईने ती अंगणात फेकून दिली. त्या जांभळांचा ढिग इतका मोठा झाला की आमचे संपूर्ण घर त्याने झाकून गेले. गावातल्या लोकांना कित्येक दिवस आमचे घरच दिसत नव्हते. एवढे बोलून त्या थापाड्याने पाहुण्या माणसाकडे पाहिले. त्याने ' व्वा... व्वा... मस्तच...!' म्हणत टाळ्या वाजविल्या. बाकीच्या सर्वांनीही टाळ्या वाजविल्या.
आता दुसरा थापाड्या आपली थाप सांगू लागला. तो म्हणाला," एक दिवस मी जंगलात फिरायला गेलो. तिथे मला एक चिंचेचे झाड दिसले. त्यावर खूप चिंचा लकडल्या होत्या. मला खूप भूक लागली होती. त्यामुळे मी पटकन झाडावर चढलो. आणि पोटभरून चिंचा खाल्ल्या. पोट तुडुंब भरले. मग मला खाली उतरता येईना. हलता येईना. शेवटी मी धावत धावत जाऊन गावातून शिडी आणली. ती चिंचेच्या झाडाला लावली. आणि खाली उतरलो."
यावेळेलाही पाहुणा म्हणाला," मस्तच! व्वा ... व्वा ..." सगळ्या थापाड्यांनी त्याच्याप्रमाणेच दाद दिली. आता तिसर्‍या थापाड्यावर वेळ आली. तो सांगू लागला," मी लहान असतानाची गोष्ट. एक दिवस मला सश्यासारखा एक प्राणी दिसला. मी त्याचा पाठलाग केला. तो पळून जाऊन झाडीत लपला. मीही त्याच्या पाठोपाठ झाडीत शिरलो. पण तो ससा नव्हता. वाघ होता. त्याने मला खाण्यासाठी आपला जबडा फाकला. मी त्याला समजावलं, मला खाण्याचा विचार सोडून दे. नाही तर विनाकारण जीवाला मुकशील. पण त्याने मानले नाही. त्याने माझ्यावर झडप मारली. मी माझा हात त्याच्या तोंडात घातला. आणि झटक्यात त्याचे दोन तुकडे करून टाकले. "
या खेपेलाही पाहुण्याने 'मस्तच.. 'म्हणत दाद दिली. बाकीचे सगळे म्हणाले," व्वा व्वा फारच छान!"
आता चौथा थापाड्या आपली थाप सांगू लागला. " गेल्या वर्षी मी मासे पकडायला समुद्र किनारी गेलो होतो. इतर कोळी लोकही तिथे होते. त्यांच्याप्रमाणे मीसुद्धा माशांची वाट पाहू लागलो. पण त्यादिवशी एकही मासा जाळ्यात सापडला नाही. मी कोळ्यांना विचारले, तेव्हा ते म्हणाले," मासे खाली तळाला गेले असतील. मी पटकन समुद्रात उडी मारली आणि पार तळाला गेलो. तिथे मला एक भला मोठा मासा दिसला. मी तिथेच आग लावली आणि मासा भाजून खाल्ला. खाऊन झाल्यावर मी वर येऊन नावेत बसलो आणि किनार्‍याला आलो"
पाहुण्याने टाळ्या वाजवल्या. मग सगळ्यांनी दाद देत टाळ्या वाजविल्या.
आता चौघेही पाहुण्याकडे पाहू लागले. आता थापा मारण्याची बारी त्याची होती. पाहुणा सांगू लागला. " काही वर्षांपूर्वी मी शेतात कापूस लावला होता. त्यातले एक रोप खूप मोठे होते. सुरुवातीला त्याला फांदीही फुटली नाही आणि फूलही आले नाही. पण नंतर बर्‍याच दिवसांनी त्याला चार फांद्या फुटल्या. एकेका फांदीला एकेक फूल लागले. मी ती चारही फुले तोडली. तेव्हा त्यातून चार तरुण बाहेर पडले. ते माझे गुलाम होते. मी त्यांना माझ्या शेतात कामाला लावले. पण ते मुलखाचे आळशी निघाले. एक दिवस संधी साधून त्यांनी पळ काढला. मी त्यांना शोधतच फिरत आहे. शेवटी ते मला इथे सापडले. आणि ते चौघेही तुम्ही आहात. आता मुकाट्याने माझ्याबरोबर चला."
पाहुण्याची थाप चौघांनाही भारी पडली. त्यांच्यावर मोठा बाका प्रसंग आला. ही थाप नव्हे म्हणावे तर त्यांना त्याची चाकरी करावी लागणार होती. होकार द्यावा तर मुकाट्याने त्याच्यामागे जावे लागणार होते. दोन्हीकडून त्यांना पाहुण्याची चाकरीच करावी लागणार होती. त्यांची अवस्था मोठी विचित्र झाली.
त्यांना विचार करताना पाहून पाहुणा म्हणाला," ठीक आहे, तुमच्या चौघांच्या अंगावरचे कपडे काढून मला द्या. मी तुम्हा चौघांना मोकळे करतो. पण पुन्हा असा डाव कुणाशी खेळायचा नाही. लक्षात ठेवा" त्यांनी पाहुण्याचे हात जोडत गपगुमाने आपले कपडे काढून दिले आणि धूम ठोकली.
ते पाहुण्याजवळ आले. त्यांनी हळूवार विचारपूस केली. हवा-पाण्याच्या गप्पा मारल्या. पाहुणाही मग त्यांच्याशी गप्पा करण्यात रमला. इकडच्या तिकडच्या गप्पा झाल्यावर त्यातल्या एकट्याने एक गंमतीचा डाव खेळण्याविषयी सुचविले. बाकीच्या तिघांनी त्याला पाठिंबा दिला. पाहुणा म्हणाला, " कसला डाव खेळायचा ते तरी सांगा. पहिला थापाड्या म्हणाला," प्रत्येकाने एक मोठी थाप हाणायची. पण जो कोणी ही थाप नाही म्हणेल, त्याने सांगणार्‍याची चाकरी करायची."
पाहुण्याने त्यांची अट स्वीकारली. पहिल्या थापाड्याने आपली थाप मारायला सुरुवात केली. " मी आईच्या पोटात असतानाची गोष्ट. तिने बाबांना घरासमोरच्या जांभळाच्या झाडावर चढून जांभळं तोडून आणायला सांगितली . ती फार गोड होती. पण बाबा म्हणाले, त्यांना झाडावर चढायला येत नाही. मग माझ्या मोठ्या भावांनाही सांगण्यात आले. पण त्यांनीही झाडावर चढण्यास असमर्थता दाखवली. आता आली का मोठी पंचाईत? मला वाटत होतं, आईची इच्छा पूर्ण व्हायला हवी. मी पटकन पोटातून बाहेर आलो आणि भरभर झाडावर चढलो. प्रचंड जांभळं तोडली आणि स्वैंपाक घरात ठेवली. आणि पुन्हा पोटात जाऊन बसलो."
माझ्या आईने भरपूर जांभळं खाल्ली. तरीही खूप शिल्लक उरली. उरलेली गावात वाटली तरीही अजून जांभळं उरलीच. मग आईने ती अंगणात फेकून दिली. त्या जांभळांचा ढिग इतका मोठा झाला की आमचे संपूर्ण घर त्याने झाकून गेले. गावातल्या लोकांना कित्येक दिवस आमचे घरच दिसत नव्हते. एवढे बोलून त्या थापाड्याने पाहुण्या माणसाकडे पाहिले. त्याने ' व्वा... व्वा... मस्तच...!' म्हणत टाळ्या वाजविल्या. बाकीच्या सर्वांनीही टाळ्या वाजविल्या.
आता दुसरा थापाड्या आपली थाप सांगू लागला. तो म्हणाला," एक दिवस मी जंगलात फिरायला गेलो. तिथे मला एक चिंचेचे झाड दिसले. त्यावर खूप चिंचा लकडल्या होत्या. मला खूप भूक लागली होती. त्यामुळे मी पटकन झाडावर चढलो. आणि पोटभरून चिंचा खाल्ल्या. पोट तुडुंब भरले. मग मला खाली उतरता येईना. हलता येईना. शेवटी मी धावत धावत जाऊन गावातून शिडी आणली. ती चिंचेच्या झाडाला लावली. आणि खाली उतरलो."
यावेळेलाही पाहुणा म्हणाला," मस्तच! व्वा ... व्वा ..." सगळ्या थापाड्यांनी त्याच्याप्रमाणेच दाद दिली. आता तिसर्‍या थापाड्यावर वेळ आली. तो सांगू लागला," मी लहान असतानाची गोष्ट. एक दिवस मला सश्यासारखा एक प्राणी दिसला. मी त्याचा पाठलाग केला. तो पळून जाऊन झाडीत लपला. मीही त्याच्या पाठोपाठ झाडीत शिरलो. पण तो ससा नव्हता. वाघ होता. त्याने मला खाण्यासाठी आपला जबडा फाकला. मी त्याला समजावलं, मला खाण्याचा विचार सोडून दे. नाही तर विनाकारण जीवाला मुकशील. पण त्याने मानले नाही. त्याने माझ्यावर झडप मारली. मी माझा हात त्याच्या तोंडात घातला. आणि झटक्यात त्याचे दोन तुकडे करून टाकले. "
या खेपेलाही पाहुण्याने 'मस्तच.. 'म्हणत दाद दिली. बाकीचे सगळे म्हणाले," व्वा व्वा फारच छान!"
आता चौथा थापाड्या आपली थाप सांगू लागला. " गेल्या वर्षी मी मासे पकडायला समुद्र किनारी गेलो होतो. इतर कोळी लोकही तिथे होते. त्यांच्याप्रमाणे मीसुद्धा माशांची वाट पाहू लागलो. पण त्यादिवशी एकही मासा जाळ्यात सापडला नाही. मी कोळ्यांना विचारले, तेव्हा ते म्हणाले," मासे खाली तळाला गेले असतील. मी पटकन समुद्रात उडी मारली आणि पार तळाला गेलो. तिथे मला एक भला मोठा मासा दिसला. मी तिथेच आग लावली आणि मासा भाजून खाल्ला. खाऊन झाल्यावर मी वर येऊन नावेत बसलो आणि किनार्‍याला आलो"
पाहुण्याने टाळ्या वाजवल्या. मग सगळ्यांनी दाद देत टाळ्या वाजविल्या.
आता चौघेही पाहुण्याकडे पाहू लागले. आता थापा मारण्याची बारी त्याची होती. पाहुणा सांगू लागला. " काही वर्षांपूर्वी मी शेतात कापूस लावला होता. त्यातले एक रोप खूप मोठे होते. सुरुवातीला त्याला फांदीही फुटली नाही आणि फूलही आले नाही. पण नंतर बर्‍याच दिवसांनी त्याला चार फांद्या फुटल्या. एकेका फांदीला एकेक फूल लागले. मी ती चारही फुले तोडली. तेव्हा त्यातून चार तरुण बाहेर पडले. ते माझे गुलाम होते. मी त्यांना माझ्या शेतात कामाला लावले. पण ते मुलखाचे आळशी निघाले. एक दिवस संधी साधून त्यांनी पळ काढला. मी त्यांना शोधतच फिरत आहे. शेवटी ते मला इथे सापडले. आणि ते चौघेही तुम्ही आहात. आता मुकाट्याने माझ्याबरोबर चला."
पाहुण्याची थाप चौघांनाही भारी पडली. त्यांच्यावर मोठा बाका प्रसंग आला. ही थाप नव्हे म्हणावे तर त्यांना त्याची चाकरी करावी लागणार होती. होकार द्यावा तर मुकाट्याने त्याच्यामागे जावे लागणार होते. दोन्हीकडून त्यांना पाहुण्याची चाकरीच करावी लागणार होती. त्यांची अवस्था मोठी विचित्र झाली.
त्यांना विचार करताना पाहून पाहुणा म्हणाला," ठीक आहे, तुमच्या चौघांच्या अंगावरचे कपडे काढून मला द्या. मी तुम्हा चौघांना मोकळे करतो. पण पुन्हा असा डाव कुणाशी खेळायचा नाही. लक्षात ठेवा" त्यांनी पाहुण्याचे हात जोडत गपगुमाने आपले कपडे काढून दिले आणि धूम ठोकली.
No comments:
Post a Comment