जितकी 50 वर्षापूर्वी प्रेक्षकांमध्ये सत्य घटनांवर आधारित चित्रपटांना मागणी होती तितकीच मागणी आजही आहे. या चित्रपटांचे खूप कौतुक होत असते. त्यामुळे निर्मातेही असे चित्रपट बनवायला मागे शर्ट नाहीत. पान सिंग तोमर, नो वन किल्ड जेसिका, डर्टी पिक्चर, तलवार, मांझी - द माउंटेन मॅन, एअरलिफ्ट, राजी, मिशन मंगल, शेर शाह सारखे सत्य घटनांवर आधारित अनेक चित्रपट प्रेक्षकांच्या मनात घर करून आहेत. हसीना. पारकर, सरबजीत, दंगल, रईस, धोनी अनटोल्ड स्टोरी, गुंजन सक्सेना, उमरावजन, अलीगढ, स्पेशल 26, मद्रास कॅफे, चक दे इंडिया, सत्याग्रह, हे राम, सरकार, एक डॉक्टर की मृत्यू, पॅडमॅन, सुपर 30, गोल्ड, बँडिट क्वीन, गुरू, ब्लॅक फ्रायडे, छपाक, गुलाब गँग, रुस्तम, शूटआउट एट लोखंडवाला, वन्स अपॉन अ टाइम इन मुंबई अशी किती तरी नावे घेता येतील.
अलीकडे बेलबटम, द बिग बुल, शेर शाह, मेजर आणि सायना यासारखे सत्य घटनांवर आधारित चित्रपट प्रदर्शित झाले आहेत, तर यात अजय देवगण स्टारर भुज देखील आहे. यामध्ये विजय कर्णिक या विमानतळाच्या प्रभारीने हिंदुस्थान-पाकिस्तान युद्धादरम्यान 300 स्थानिक महिलांच्या सहकार्याने विमानतळाची धावपट्टी बांधली होती. अजय देवगण विजय कर्णिकच्या भूमिकेत दिसला. 'भुज' अजय देवगणला थिएटर्समध्ये रिलीज करायचा होता पण कोरोनाच्या पार्श्वभूमीवर लागलेल्या टाळेबंदीमुळे हा चित्रपट ओटीटी प्लॅटफॉर्मवर रिलीज करावा लागला.
असे आणखी बरेच चित्रपट प्रदर्शित होण्याच्या मार्गावर आहेत. उदाहरणार्थ, अजय देवगण आणि अमिताभ बच्चन स्टारर 'मे- डे' ची कथा जेट एअरवेजच्या विमानकांडवर आधारित आहे, जी 2015 दोहा आणि कोची फ्लाइट दरम्यान घडली. हा चित्रपट 2022 मध्ये रिलीज होईल. संजय लीला भन्साळी निर्मित आणि आलिया भट्ट अभिनीत 'गंगूबाई काठियावाडी'ची कथा देखील अशीच एका सत्य कथेवर आधारित आहे.
वेब सीरिजची प्रसिद्ध नायिका सोनाली बत्राही सत्य घटनेवर आधारित '200 हल्ला हो' वेब फिल्म घेऊन येत आहे. हा चित्रपट समाजाला आव्हान देणाऱ्या एका सत्य घटनेने प्रेरित आहे. जॉन अब्राहमच्या 'सत्यमेव जयते 2' या चित्रपटाची कथा देखील राजकीय समाजाच्या अस्वच्छतेचे चित्रण करणाऱ्या सत्य घटनेवर आधारित आहे. आपल्या समाजात स्त्रियांना नेहमीच कमकुवत मानले गेले आहे, परंतु काही स्त्रिया असे काम करतात ज्या समाजासाठी एक उदाहरणच बनतात. 'शाबाश मिठू'ची कथा मिताली राज या महिला क्रिकेटपटूच्या कथेवर आधारित आहे जिने क्रिकेटपटू होण्यासाठी अनेक अडचणींचा सामना केला आहे.संघर्ष केला.-मच्छिंद्र ऐनापुरे, जत जि. सांगली
अस्वस्थ करणारा अनुभव
ReplyDeleteदिग्दर्शक विवेक अग्निहोत्री यांचा 'द ताश्कंद फाइल्स' हा चित्रपट २०१९मध्ये प्रदर्शित झाला होता. या चित्रपटाला दोन राष्ट्रीय पुरस्कार मिळाले होते. आता विवेक अग्निहोत्री 'द काश्मीर फाइल्स' हा काश्मिरी
पंडितांच्या समस्यांच्या ज्वलंत विषयावरील चित्रपट
घेऊन आले आहेत. काश्मिरी पंडितांवर १९९०मध्ये
झालेल्या अन्यायांवर बेतलेला हा चित्रपट आहे. सत्यघटनेवर आधारित असलेला हा चित्रपट मन सुन्न करणारा, अस्वस्थ करणारा आणि अंगावर शहारे आणणारा आहे. काश्मिरी पंडितांच्या व्यथा आणि वेदना मांडणारा चित्रपट आहे. या चित्रपटाची कथा काश्मीरमधील शिक्षक पुष्करनाथ पंडित (अनुपम खेर) यांच्या भोवती फिरणारी आहे. त्यांचा नातू कृष्णा (दर्शन कुमार) आजोबांकडेच लहानाचा मोठा झालेला असतो. आता त्याच्या आजोबांचे निधन झालेले असते. त्यांच्या अस्थी विसर्जनासाठी तो काश्मिरात आलेला असतो. आपल्या आजोबांची शेवटची इच्छा पूर्ण करण्यासाठी तो दिल्लीहून काश्मीरला येतो. तेथे त्याच्या आजोबांचे जीवलग मित्र ब्रह्मा दत्ता (मिथुन चक्रवर्ती) यांच्याबरोबरच अन्य मित्रदेखील भेटतात. त्यांच्याशी बोलल्यानंतर कृष्णाला त्याच्या कुटुंबीयांच्या मृत्यूचे गूढ हळूहळू उलगडत जाते. आपल्या कुटुंबीयांना कोणत्या कठीण प्रसंगातून जावे लागले, हे त्याला समजते. ही कथा आहे काश्मिरात मुस्लिम अतिरेकी संघटनांनी हिंदूंवर केलेल्या अन्यायाची...
त्यांच्यावरील अत्याचाराची. १९९०मध्ये तेथील मुस्लिम अतिरेकी संघटनांनी काश्मिरी पंडितांना कशा प्रकारे धमकावले, आपापली घरे सोडण्यास कसे भाग पाडले. 'धर्मांतर करा, काश्मीर सोडून जा.. नाही तर मरा...' असा नारा तेथील मुस्लिम अतिरेकी संघटनांनी दिला. तेथील हिंदूंवर त्यांनी अन्ववित अत्याचार आणि त्यांचा छळ कसा केला याची मन सुन्न करणारी वेदनादायक
कहाणी या चित्रपटात मांडण्यात आली आहे. अत्यंत भावनिक आणि मन हेलावून टाकणारे चित्रण या चित्रपटात आहे. या चित्रपटातील काही प्रसंग मनाचा थरकाप उडवतात. दिग्दर्शक विवेक अग्निहोत्री यांनी या चित्रपटाच्या संशोधनासाठी खूप मेहनत घेतलेली आहे
आणि त्यांची ती मेहनत पडद्यावर दिसते. त्यांनी सखोल संशोधन करून काश्मिरी पंडितांची व्यथा पडद्यावर मांडलेली आहे. चित्रपट शेवटपर्यंत खिळवून ठेवतो.
सर्वच कलाकारांनी अफलातून कामे केली आहेत. अनुपम खेर यांनी आपल्या भूमिकेत चांगलेच रंग भरलेले आहेत. त्यांचा अभिनय पाहता त्यांना पुढील वर्षी राष्ट्रीय पुरस्कार मिळायला काहीच हरकत नाही!.
मिथुन चक्रवर्ती, पल्लवी जोशी, दर्शन कुमार, प्रकाश बेलवाडी, चिन्मय मांडलेकर आदी कलाकारांनी आपल्या सहजसुंदर अभिनयाने या चित्रपटाला मोठ्या उंचीवर नेले आहे. दर्शन कुमारने साकारलेली कृष्णाची भूमिका प्रभावशाली आहे. कॉलेज कॅम्पसमधील त्याचे
रोखठोक भाषण विचार करायला लावणारे झाले आहे. दिग्दर्शक विवेक अग्निहोत्री यांनी वास्तव घटनेला पडद्यावर पुरेपूर न्याय देण्याचा छान प्रयत्न केला आहे. तरीही चित्रपटाची लांबी काहीशी खटकणारी आहे. शिवाय चित्रपटात संगीताला फारसा वाव नाही. मात्र एकूणच हा चित्रपट अस्वस्थ करणारा, मन सुन्न करणारा आहे.
एका लढ्याची कहाणी
ReplyDeleteसंजय लीला भन्साळी यांचे चित्रपट म्हटले, की भव्य-दिव्य सेट्स, सुमधुर संगीत आणि तगडी स्टारकास्ट, त्यांचे चाहते त्यांच्या चित्रपटाची आतूरतेने वाट पाहत असतात. आता त्यांचा कित्येक दिवस कोरोनामुळे रखडलेला 'गंगूबाई काठियावाडी' हा चित्रपट प्रदर्शित झाला आहे. एस. हुसैन झैदी आणि जेन बोजेंस यांच्या 'माफिया क्वीन ऑफ मुंबई' या पुस्तकातील एका प्रकरणावर हा चित्रपट आधारित आहे. सन १९५०-१९६० या दशकात सेक्स वर्कर्सच्या हक्कांसाठी लढणाऱ्या गंगूबाईची ही संघर्षमय कथा आहे. गुजरातमधील काठियावाडमध्ये गंगा (आलिया भट) एका चांगल्या कुटुंबामध्ये लहानाची मोठी झालेली असते. गंगाचे वडील बॅरिस्टर आहेत. वडिलांसोबत काम करणाऱ्या रमणिकच्या ती वयाच्या सोळाव्या वर्षी प्रेमात पडते. गंगाचे स्वप्न असते अभिनेत्री होण्याचे. तिचे हे स्वप्न पूर्ण करण्याचे आश्वासन रमणिक तिला देतो. त्यामुळे ती रमणिकबरोबर पळून मुंबईला येते. मुंबईत रमणिक तिला कामाठीपुऱ्यातील एका कोठीवर विकून पसार होतो. तिला हे समजल्यावर ती खूप घाबरते आणि रडायला लागते. नंतर सत्य समजते तेव्हा ती कोलमडून पडते; परंतु आता सत्य स्वीकारण्याशिवाय तिच्यासमोर कोणताही पर्याय उरलेला नसतो. त्यानंतर रहीम लालाशी (अजय देवगण) तिची भेट होते. तो तिला आपली बहीण मानतो. त्याच्या पाठिंब्यावरच ती आपले एक साम्राज्य निर्माण करते. एक सेक्स वर्कर ते सोशल वर्कर असा तिचा प्रवास सुरू होतो. गंगाची 'गंगूबाई' कशी होतो, सेक्स वर्कर्सना समाजात सन्मान मिळावा, कायदेशीर हक्क मिळावा यासाठी ती दीर्घकाळ लढा कसा देते... हे सगळेया चित्रपटात पाहायला मिळते.
भन्साळी यांचे दिग्दर्शन म्हणजे सगळेच भव्य-दिव्य असणार यात शंका नाही. या चित्रपटातदेखील तो मोठा थाटमाट दिसून येतो. कामाठीपुऱ्याचे भव्य सेट्स, त्यावेळचा तो काळ आणि त्या काळातील ती गाणी वगैरे सगळ्या बाबी लक्षवेधक झाल्या आहेत. कलादिग्दर्शकाने ही सगळी किमया साधलेली आहे. गंगूबाईच्या भूमिकेतील आलिया भटने कमालीचा अभिनय केला आहे. 'गंगूबाई फिल्म में काम
करने मुंबई आयी थी.. लेकीन सोचा नही था पुरा सिनेमा बन जाऐगी'... असे तिच्या तोंडी असलेले
संवाद वेधक आहेत. व्यक्तिरेखेतील बारीकसारीक पैलू तिने पडद्यावर उत्तमरीत्या सादर केले आहेत. गंगूबाईच्या व्यथा आणि वेदना, तिचा प्रेम करण्याचा निराळा अंदाज, तिचे नटखट चालणे आणि बोलणे, तिचा एकूणच दरारा, तिची लढाऊ वृत्ती या सगळ्या बाबी तिने पडद्यावर झकास वठविल्या आहेत. संपूर्ण चित्रपट तिने आपल्याच खांद्यावर पेलला असला, तरी अन्य कलाकारांची साथही उत्तम आहे. विशेष म्हणजे रश्मीच्या भूमिकेतील छाया कदम, रझियाच्या भूमिकेतील विजय राज, शीलाबाईच्या भूमिकेतील सीमा पाहवा यांच्या भूमिकाही तितक्याच दमदार आहेत. रहीम लालाच्या छोट्याशा भूमिकेतील अजय देवगणची एन्ट्री कथानकाला वेगळे वळण देणारी आहे. या सगळ्या कलाकारांनी आपले अभिनयकौशल्य त्या त्या भूमिकांतून उत्तम दर्शविलेले आहे. चित्रपटातील गाणीही सुंदर झाली आहेत. पन्नास-साठच्या दशकातील काळ, त्यावेळचे रस्ते व पदपथ, तबकड्या, चित्रपटगृहे अशा सगळ्या बाबी उत्तम आहेत. भन्साळी यांचे अप्रतिम दिग्दर्शन, कलाकारांचा उत्तम अभिनय आणि साजेसे संगीत अशा बाबी जुळून आलेल्या आहेत. गंगूबाईचा मुख्याध्यापकांशी झालेला वाद ते शेकडोच्या गर्दीतल्या भाषणापर्यंतची दृश्ये दमदार आहेत. प्रकाश कपाडिया आणि उत्कर्षांणी वशिष्ट यांचे संवाद उल्लेखनीय आहेत. चित्रपटाचा पूर्वार्ध कमालीचा संथ आहे. उत्तरार्धात मात्र चित्रपट चांगलीच पकड घेतो. सेक्स वर्कर ते सोशल वर्कर असा गंगूबाईचा संघर्षमय प्रवास पाहण्यासारखाच आहे.