(बालकथा) सूर्यप्रकाश

     एकदा तेनालीराम दरबारात बसला होता. कुठल्या तरी महत्त्वाच्या विषयावर चर्चा चालली होती. इतक्यात अचानक तेनालीरामला डुलकी लागली. त्याला पाहून दरबारातले सगळेच हसू लागले. मंत्री म्हणाले,"महाराज, तेनालीराम आता म्हातारा झाला आहे. आता याला सुट्टी द्यायला हवी."

हे ऐकून राजा कृष्णदेवराय  खरोखरच गंभीर झाला.दुसऱ्या दिवशी राजा म्हणाला,"खूप दिवसांपासून  माझ्या मनात एक सवाल घोळतोय. मला जाणून घ्यायचे आहे की, या जगात सर्वात प्रकाशमान वस्तू कोणती आहे? जर तुम्ही मला समर्पक उत्तर दिलात तर तेनालीरामला उद्यापासून नक्कीच सुट्टी दिली जाईल." यावर दरबारी लोकांमध्ये उत्तर देण्यासाठी खरोखर चढाओढ लागली.

मंत्री म्हणाले,"महाराज,जगात चांदीपेक्षा अधिक प्रकाशमान वस्तू दुसरी कोणतीही  नाही." पुरोहितांनी दूध सर्वात प्रकाशमान असल्याचे सांगितले. कुणी जाई तर कुणी जुई फुलं प्रकाशमान असल्याचं सांगितलं. पण राजा कृष्णदेवरायचं काही समाधान झालं नाही. त्याने तेनालीरामला विचारलं तेव्हा तो म्हणाला,"महाराज,याचे उत्तर मी उद्या देईन."

दुसऱ्या दिवशी तेनालीरामने चांदीचे दागिने, थोडे दूध आणि काही जाई,जुईची फुलं मागवली. नंतर एका मोठ्या खोलीत फरशीवर त्याने त्या वस्तू मांडून  ठेवल्या. खोलीची सर्व दारे-खिडक्या बंद करायला सांगितल्या. त्यांचे पडदे लावण्यात आले. मग बाहेर येऊन तेनालीराम म्हणाला,"महाराज, आता यांना सांगा की,त्यांनी आत जाऊन आपापल्या प्रकाशमान वस्तू घेऊन याव्यात."

मंत्री,पुरोहित आणि काही सभासद आत गेले. पण त्यांना आत गेल्यावर काहीच दिसेना. त्यातल्या कुणाचा  तरी पाय दुधाच्या भांड्यावर पडला. दूध सारे फरशीवर सांडले. कुणाचा पाय चांदीच्या दागिन्यांवर पडला तर, तर कुणाचा पाय फुलांवर! ती सारी चिरडून गेली. त्यांना काय करावे कळेना. सगळे गोंधळून गेले. ते एकमेकांना दोष द्यायला लागले. तेवढ्यात तेनालीरामने खोलीची वरची खिडकी उघडायला सांगितली. खिडकी उघडताच खोलीत एकदम प्रकाश पडला. आणि प्रत्येक वस्तू स्पष्ट दिसू लागली.

आता तेनालीराम म्हणाला,"महाराज,माझे उत्तर आता तुम्हाला कळले असेल. जगात सर्वात प्रकाशमान वस्तू ना दूध आहे ना चांदी. आणि ही जाई-जुईची फ़ुलंदेखील प्रकाशमान नाहीत. असे असते तर अंधारात या वस्तू दिसल्या असत्या ना! जगात सर्वात प्रकाशमान वस्तू कोणती असेल तर ती आहे सूर्याचा प्रकाश! यामुळे ही खोलीच नाही तर संपूर्ण पृथ्वी प्रकाशमान होते."

हे ऐकताच राजा कृष्णदेवरायने आनंदाने तेनालीरामला मिठी मारली. तो दरबारी मंडळींना म्हणाला," आता तुम्हाला समजले असेल की आम्हाला तेनालीराम का प्रिय आहे तो!"