(बालकथा) हा घ्या नजराणा

     विजयनगरमध्ये शेजारील देशाचा एक दूत राजाला भेटायला आला. येताना त्याने राजा कृष्णदेवरायसाठी खूप असा नजराणा आणला.

दूताचा स्वागत-सत्कार झाला. त्याला त्याच्या योग्यतेनुसार राहण्या-खाण्याची सारी व्यवस्था केली गेली. तिसर्‍यादिवशी तो जायला निघाला. राजा कृष्णदेवरायने शेजारच्या राजासाठी किंमती नजराणा दिला. राजा दूताला म्हणाला,“ आम्ही तुलाही काही देऊ इच्छितो. सोनं,चांदी, रत्नं, काय हवं ते माग.”

दूत म्हणाला,“महाराज, मला काही देऊ इच्छित असाल तर दुसरं काही तरी द्या.”

राजाने विचारल्यावर तो म्हणाला,“ महाराज, मला असा नजराणा द्या, जो माझ्या सुख-दु:खात आयुष्यभर माझ्यासोबत राहील. त्याला माझ्याकडून कोणीही हिरावून घेणार नाही.”

हे ऐकून राजा बुचकाळ्यात पडला. त्याने दरबार्‍यांकडे पाहिले. सगळ्यांच्या चेहर्‍यावर चिंता दिसत होती. असा कोणता नजराणा असेल, याचा सगळेच विचार करत होते. कोणी काहीच बोलत नव्हते. असा नजराणा कुणाच्या लक्षातच येत नव्हता.

राजाने तेनालीरामला विचारले,“तू आणू शकतोस का असा नजराणा?”

“ नक्की महाराज! दुपारी हे ज्यावेळेला प्रस्थान करतील, तेव्हा तो नजराणा त्यांच्यासोबतच असेल.”

ठरल्यावेळी दूत जायला तयार झाला. सगळ्या भेटवस्तू त्याच्या रथात ठेवण्यात आल्या.राजा कृष्णदेवराय दूताला निरोप देऊ लागला, तेव्हा दूत म्हणाला, “ महाराज, मला तो नजराणा तर मिळालाच नाही, जो मला दिला जाणार होता.”

राजा कृष्णदेवरायने तेनालीरामकडे पाहिले आणि म्हणाला,“ तो नजराणा आणला नाहीस का तू?”

तेनालीराम हसून म्हणाला,“ महाराज, तो नजराणा तर त्यांच्यासोबतच आहे. ते त्याला पाहू शकत नाहीत इतकेच! त्यांना म्हणावं, त्यांनी मागे वळून पाहावं.”

दूताने मागे वळून पाहिले, पण त्याला काही दिसले नाही.म्हणाला,“ कुठे आहे, मला तर दिसत नाही?”

तेनालीराम म्हणाला, “जरा लक्षपूर्वक पहा, तुमच्या मागेच आहे. तुमची सावली. तुमच्या सुख-दु:खात ती तुमच्यासोबतच राहणार आहे. हिला तुमच्याकडून कुणीही हिरावून घेणार नाही.”

हे ऐकताच राजा कृष्णदेवरायला पटकन हसू फुटलं. दूतदेखील अगदी मनापासून हसला आणि म्हणाला,“ महाराज, मी तेनालीरामची खूप प्रशंसा ऐकली होती. आज त्याचा प्रत्यय आला.”